Berrin Bayraktar

1905'de English High School olarak kurulan Nişantaşı Anadolu Lisesi

Geçtiğimiz aylarda okuduğum lisenin yirminci yıl mezunlar buluşması vardı. Bazı sınıf arkadaşlarımla düzenli olarak görüşebilsem de belki son on yıldır görmediğim birçok dönem arkadaşım da oradaydı. ‘Senin bebek nasıl oldu?’ soruma bir sınıf arkadaşım “ üç buçuk yaşındaki bebek gayet iyi” şeklinde nüktedan bir şekilde cevap verince zamanın hızına karşı yenildiğimi hissettim.

• Açıklık: Sıradışı fikirlere sahip olma, merak duyma, macera yaşama duygusu taşıma ve farklı deneyimler elde etmeye duyulan istektir.
• Sorumluluk: Öz disiplin gösterme, sorumluluk sahibi olma, başarma azmi taşıma ve planlı şekilde hareket edebilmedir.
• Dışadönüklük: Enerji dolu olma, olumlu duygular besleme, diğer kişilerle işbirliği yapmaya açık olmadır.
• Uyumluluk: Şüpheci olup öne sürülen fikirlerin aksini ispat etmekten çok yardıma hazır olma ve insanlara karşı şevkat hissi duymadır.
• Duygusal Denge: Öfke, kaygı, alınganlık, bunalım gibi olumsuz duyguları yaşamaya ne kadar eğilimli olunduğudur.

Sizi en iyi tanımlayan özellikler neler?

Bu özellikler, kişiliğin değişmeyen bir parçası olsa da zaman içinde değişen bu özelliklerin dışa vurumu olan davranışlardır. Girdiğimiz ortamların bize dikte ettirdiği gereksinimlere göre kendimizde gelişmeler sağlarız. Örneğin; dışa dönüklük ölçümü düşük olan bir kişinin işi gereği farklı gruplarla çalışması, ekiplere liderlik etmesi ya da sosyal ortamlarda aktif olması gerekebilir. Kişi özünde düşük bir skalada seyreden dışa dönüklük yönünü, iş ortamına ya da lider konumuna adapte olmasını sağlayacak davranışlar geliştirerek kendisi için bir dezavantaj olmaktan çıkarabilir. Beş faktör teorisinin en önemli faydası, 1980’li yıllara kadar kullanılan birçok farklı kişilik envanterinin getirdiği modelleri ve ölçümleri ortak bir şemsiye altında toplamış olmasıdır. Diğer bir güzel çıktısı da halihazırda birçok şirketin Türkiye’de de kullandığı Neo-PI-R Kişilik Envanteridir.

Peki hepimiz değişmeyen bu temel özelliklerimizin neler olduğunu bilip değiştirmek istediğimiz davranışsal çıktılar için harekete geçiyor muyuz? Bazen evet, bazen hayır diyeceğinizi biliyorum çünkü bu işin ilk adımı kişisel farkındalık. Diğer bir deyişle kişinin kendi bilgi düzeyi, yaklaşım tarzı ve düşünce yapısından haberdar olması. Bendeki farkındalık önce iş yaşamının gerektirdiği gelişimler, sonrasında çocuklarımla süre gelen iletişimlerim sayesinde ciddi bir gelişme gösterdi. Artan farkındalığımla birlikte, kendimde geliştirmek istediğim özellikleri ayırt etmem ve bunları davranışlarıma yansıtmam, zaman alsa da sonuç veren bir sürece dönüştü. Bazen asla yapmam dediğim şeyleri güle oynaya yaparken yakaladığımda kendimi şaşırtıcı olmuyor desem yalan olur!

Görseller: Google Images