Yirmi yedi yıllık üç arkadaşız. Zaman içinde gruba önce eşler katıldı altı kişi olduk, sonra çocuklar derken grubun üye sayısı on bire çıktı. Altımızın da programlarının uyduğu zamanları yakalamanın zorluğu buluşmalarımızı günler öncesinden planlamamızı gerektiriyor. Geçtiğimiz hafta sonu “sosyal hedeflerimiz” doğrultusunda yemekli bir buluşma yaptık. Hepimiz farklı mesleklerden olsak da iş yaşamında devirdiğimiz yıllar ile yöneten ve yönetilen olma durumları ortak paydamız. Dolayısıyla sohbetler her zaman çok canlı ve ilginç oluyor.
Konudan konuya geçilen, sohbetin hayli koyu olduğu bu akşamda da konu birara yöneticilik üzerine geldi. İçimizden birisi iyi yöneticilik nasıl olmalı diye söze başlayarak peşpeşe birkaç soru sordu. Sorular birbiri ardına gelirken masayı da derin bir sessizlik kapladı. Masadaki herkes içten içe ya yanlış yanıt verirsem diye düşününce, sorulara yanıt vermek yerine bir anda kendimizi soruyu soran arkadaşımızın yanıtlarını bekler halde bulduk. Yanlış yanıt verme endişesi ile oluşan masadaki sessizliğin nedeni yetişkinlerin katılımda bulunmasını ve öğrenmesini farklı kılan nedenlerdi. “Eğitimcinin Eğitimi” seminerlerinde anlattığım bölümlerden birisi olan yetişkinlerin öğrenme prensiplerini kısaca derlemek ve göndermek için gruba söz verdim o akşam.
2002 yılında ABD'nin Rochestor şehrindeki Mayo Clinic'e yaptığım ziyaret benim için güzel bir öğrenme deneyimi olmuştu. Fotoğrafta Acıbadem Sağlık Grubu ekibi olarak Mayo Clinic yöneticileri ile birlikteyiz.
Genel olarak baktığımızda yetişkinlerin öğrenmesi, ‘pedagoji’ olarak adlandırılan çocukların öğrenme sürecinden farklı gerçekleşiyor. Yetişkin öğrenmesine dair olan prensipler ‘androgoji’ olarak adlandırılıyor. Bu prensipler aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
Yetişkinlerin karakteristik özellikleri
|
Yetişkinlerin öğrenmesi için gereken şartlar
|
- Eğer öğrenmeye ihtiyacı olduğunu hissederse öğrenir.
|
- Öğrenmenin nasıl ve neden gerçekleşeceğini mutlaka bilmelidir.
|
- Kafasında kendi öğrenme ihtiyaçlarına dair bir düşüncesi vardır.
|
- Hızlı ve somut sonuçlar ister.
|
- Öğrendiklerini kişisel deneyimleri ile ilişkilendirir.
|
- Öğrenme süreci basit örnekler kullanılıp bildiklerinin ve kendi yaşantısının üzerine inşa edilerek başlatılmalıdır.
|
- Gururludur. Kendini öğrenme sürecinde bağımsız ve kişisel olarak yeterli hissetmek ister.
|
- Öğrenme sürecinde aktif rol alması sağlanmalıdır.
|
- Teorilere karşı eleştireldir; teorinin arkasında yatan deneyimin ne olduğunu anlamak ister.
|
- Deneyimlere, örneklere ve kanıtlara ihtiyaç vardır.
|
|
- Somut ve gerçekçi uygulama alanları görmek ister.
|
- Öğrenme esnasında kendinden istenilen görevleri başarıyla tamamlamak ister.
|
- Uygulamaların zorluk derecesi kademeli olarak artırılmalıdır.
|
- Dinlenildiğini, anlaşıldığını ve desteklendiğini hissetmek ister.
|
- Her zaman onaylanmalı ve yüreklendirilmelidir.
|
Sınıf içi bir eğitimde yetişkinin öğrenmesinin gerçekleşmesi için gereken şartlar:
• Genelden özele, basitten zora, bilinenden bilinmeye doğru gidin
• Açıklamalar yapın ve uygulamaya dayalı örnekler verin
• Yetişkinin bu eğitim sonunda ulaşacağı nihai hedefle ilişki kurun
• Bilgiyi kademeli olarak küçük parçalar halinde verin
• Öğrenmeyi gerçekleştirene empati duyduğunuzu, kendisiyle iş birliği yapmak istediğinizi ve açık fikirli olduğunuzu gösterin
• Tehditkar tutumlar ve olumsuz eleştirilerden kaçının
• Kişinin hata yapma hakkının öğrenme sürecinin önemli bir parçası olduğunu kabul edin
• Tartışmaya elverişli katılımcıların kendini güvende hissedeceği bir ortam yaratın
• Öğrenenin yeni şeyler denemesine fırsat tanıyın
• Öğrenenin kaydettiği ilerlemeyi düzenli olarak değerlendirin
• Bilgileri çok hızlı vermeyin
• Öğrenenin sözsüz iletişimini gözlemleyin ve bunu dikkate alın
• Hoş bir ses tonuyla konuşun
Gelecek buluşmaya çok var ama bizi ne araya giren geniş zamanlar ne de mesafeler etkileyebiliyor. Yirmi yedi yıl önce aynı sıralarda öğrenirken, şimdilerde yetişkinler dünyasında devam ediyoruz öğrenmeye. Yanyana olmasak da yüreklerimiz bir olarak.
Mayo Clinic insan kaynakları yöneticileri ile yaptığımız toplantılarda Mayo Clinic'i Amerika'nın "Çalışılacak En İyi 100 Şirketinden birisi" yapan uygulamaları öğrenme fırsatını buldum.
Mayo Clinic “US News and World Report List of Best Hospitals” listesinde 20 yıldan fazla bir süredir en tepelerde. Mayo kampüsündeki gözlemlerim hizmet kalitesi standartlarına verilen önemi net bir şekilde görmemi sağladı.